Luthers reiskist / De reiskist van Maarten Luther

Luthers reiskist ging altijd mee

foto:

Stadtmuseum Erfurt,

Dick Orban

Met de reiskist van Luther bedoel ik zijn persoonlijke schrijfkist. Deze wordt getoond in het Stadtmuseum van Erfurt. Het kistje is ongeveer 30x20x20 cm. Achtergelaten door Luther op zijn winterreis in 1546 in Halle, is het daar tot 1754 blijven staan en niet door de erven van Luther opgeëist. Want Luther stierf in Eisleben, enige tijd na het passeren van de rivier de Saalle. Hoogwater en drijfijs houdt het reisgezelschap drie dagen in Halle. Heeft Luther toen al een licht hartinfarct gehad ? Hij voelde zich duidelijk niet lekker.

Het uitlenen van de kist aan Wittenberg in 2017, t.g.v. de Luther-tentoonstelling aldaar, riep in Erfurt nogal wat kritiek op. Nota bene 'ons'topstuk uitlenen in zo'n belangrijk jaar? Dat was de kritiek op het museum en de stad.

Inhoud: De reiskist van Maarten Luther.

In de aanloop naar de Reformatieherdenking in 2017, in het jaar zelf is er veel aandacht geweest voor Maarten Luther, als instrument in de hand van God,, om de kerk te reformeren. Maar ook na 2017 verschijnen er nog steeds publicaties over de Reformatie en de gevolgen er van.

Ook dit boekje wil aandacht geven aan de reis- en tijdgenoten van Luther. Wat heeft hij veel gereisd, al was hij een groot deel van zijn leven vogelvrij. Waar sprak men in die tijd over? In de kerk, in de herberg, thuis? Grote verhalen en kleine anekdotes wisselen elkaar af. Alles aan elkaar geregen als een beeldverhaal met tekstblokken. Eerder tekende ik “De geur van braadworst”, Om Sions Wil, 2016. Voor wie van (kerk-)geschiedenis én van historische tekeningen houdt, kan hier zijn hart ophalen. Goed voor een paar avondjes gezellig lezen.

Wat de lezer kan verwachten?

De Boerenoorlog vindt plaats in het jaar dat Luther trouwt. Wat drijft Thomas Müntzer? In voormalig Oost-Duitsland werd hij de held, Luther kreeg een postzegel.

Wij kunnen het ons bijna niet voorstellen, maar het avondmaal verdeelt de Luthersen en de gereformeerden. Het was, ook toen al, een serieus onderwerp, dat nog steeds actueel is. Hoe vier je avondmaal?

Melanchton, we leren hem beter kennen als de leraar van Duitsland. Zonder hem zou Luther niet hebben kunnen doen wat hij deed. Een periode van opbouw van kerk, school en gezin.

De keizer luistert naar het voorlezen van de Augsburgse Confessie. Dit geschrift werd niet de belijdenis van de gereformeerde kerken, in Luthers tijd is het wel één van de eerste geloofsbelijdenissen, wat de Nederlandse geloofsbelijdenis ook is.

Een tentoonstelling in Duitsland heette: Schmalkalden, het begin van kerkscheiding. En zo was het ook, toen in 1531 de Protestanten een verbond sloten tegen de keizer. Die reageert met de verovering van delen van Duitsland, een terugslag voor dat verbond. Toch komt er geleidelijk meer vrijheid voor de Lutheranen en uiteindelijk godsdienstvrede.

In het hart van Europa gebeuren ook belangrijke dingen: we ontmoeten daar meerdere reformatoren, die aan het begin staan van de gereformeerde kerk: Bucer, Calvijn, Zwingli e.a.

Tenslotte keren we terug naar 1518, het jaar waarin Luther zijn theologie ontwikkelt, en hij die voor het voetlicht brengt, van zijn eigen achterban, maar ook voor zijn tegenstanders, de katholieken. Spannende tijd voor de jonge reformator, een jaar waarin hij veel reisde.